Slikklachten

Wanneer u slikt, gebeuren er veel dingen tegelijk. Uw mond en keel moeten veel verschillende bewegingen maken om het eten en drinken veilig naar uw maag te bewegen. Daar hoeft u normaal gesproken niet stil bij te staan. Wanneer u slikklachten heeft, wordt deze ‘automatische beweging’ een stuk ingewikkelder.

Voorbeelden van slikklachten zijn:

een hap van iets nemen (afhappen) lukt niet
kauwen verloopt niet goed of er blijft voedsel achter in de mondholte
de controle in de mond is minder goed. Hierdoor kan eten of drinken plotseling al in de keelholte terecht komen zonder dat u klaar bent om te gaan slikken
de afsluiting van de mond naar de neus werkt onvoldoede, waardoor er eten en drinken in de neus terecht komt
de afsluiting naar de luchtweg is onvoldoende
er blijven resten achter in de keelholte

Verslikken is het meest bekende probleem bij slikklachten. Als het eten of drinken in de luchtpijp terecht komt, begint u in de meeste gevallen te hoesten om het weer weg te krijgen. De hoestreflex is een automatische reactie van het lichaam om uw longen schoon te houden.

Gevolgen van slikproblemen

Verslikken lijkt vrij onschuldig. Als u gezond bent en genoeg kracht heeft om het eten goed op te hoesten, is het risico ook niet heel groot. Maar als dit niet het geval is, kunnen resten van het eten of drinken in de longen terechtkomen. Het is ook gevaarlijk als het verslikken dagelijks voorkomt. Wanneer resten van het eten of drinken in de longen achterblijven, kan dat leiden tot een longontsteking.

Er zijn verschillende mogelijkheden om het slikken veilig te laten verlopen, ondanks dat u slikproblemen heeft. Er wordt bijvoorbeeld:

een aanpassing gedaan in hoe stevig of dik (consistentie) het eten en/of drinken is. Het drinken kan bijvoorbeeld verdikt worden of een maaltijd gepureerd
gestart met spiertraining rondom de keel
een houdingsaanpassing aangeleerd

Een logopedist helpt u hierbij.

IDDSI-raamwerk

In Ziekenhuis Gelderse Vallei wordt gebruik gemaakt van het ‘IDDSI-raamwerk’ wanneer u (ver)slikproblemen heeft en uw maaltijd aangepast moet worden. Dit is een internationaal raamwerk dat gebruikt wordt om verschillende consistenties van eten en drinken in te delen. Het IDDSI-raamwerk bestaat uit 8 verschillende niveaus.

IDDSI 0 tot en met 3 gaan over dranken, waarbij 0 staat voor normale, dunne dranken tot niveau 3 waarbij u moet denken aan dikkere dranken zoals pap, smoothies, etc.

IDDSI 4 gaat over zowel dranken als eten.

Eten wordt gemalen met vloeistof totdat het een zeer dikke vloeibare consistentie is geworden zonder stukjes.

Dranken kunnen tegelijkertijd ook die dikte hebben, bijvoorbeeld de wat dikkere vla of dikke fruitsmoothies.

Deze consistentie kunt u makkelijk testen door de vloeistof op een vork te scheppen. De vloeistof hoort op de vork te blijven liggen, zonder dat het door de tanden van de vork heen druppelt.

IDDSI 5 tot en met 7 gaan over eten.

Niveau 5 staat voor fijngemalen eten waar minimale stukjes in voorkomen

Niveau 6 staat voor zachte producten zoals (kleingesneden) pannenkoeken, zachte groenten en zacht vlees.

Niveau 7 is opgedeeld in 7EC en 7RG.

7EC staat voor makkelijk te kauwen (easy to chew). Het gaat over een normale consistentie met wat gemakkelijker te kauwen producten
7RG staat voor normaal (regular) wat een volledig normale, niet aangepaste consistentie is

Voor eten geldt dat wanneer u bijvoorbeeld eten op niveau 6 kan eten, recepten op niveau 4 en 5 ook automatisch veilig zijn. Dit geldt andersom niet!

De logopedist

Een logopedist geeft adviezen over welke consistentie geschikt is voor iemand met slikklachten, afhankelijk van de aard van het slikprobleem. Vraag altijd om advies aan de behandeld logopedist!

Omdat IDDSI nog een vrij nieuw model is, wordt IDDSI nog niet overal gebruikt. Gebruikt uw behandelend logopedist andere termen voor de consistentie-aanpassingen, zoals. ‘karnemelkdikte’, ‘vladikte’, ‘zacht eten’, etc.? Vraag dan uw behandelend logopedist welk IDDSI-niveau voor u van toepassing is.