Voedingsadviezen bij veranderingen in smaak en reuk
Adviezen voor reuk- en smaakverandering
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Hieronder leest u een aantal algemene adviezen bij smaakveranderingen, gevolgd door adviezen toegespitst op de soort smaakverandering (smaaksturing):
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Algemene adviezen
- Drink minimaal 1,5 liter per dag, voor mensen ouder dan 70 minimaal 1,7 liter. Hiermee voorkomt u uitdroging en heeft u minder snel last van een vieze smaak, een droge mond en misselijkheid.
- Door kauwen en zuigen worden de speekselklieren gestimuleerd om dun, waterig speeksel te produceren. Hierdoor kunt u waarschijnlijk beter proeven. Neem iets friszuur om op te kauwen of om op te zuigen, bijvoorbeeld een zuurtje, pepermunt, (suikervrije) kauwgom, zacht snoep of een waterijsje. Ook friszure producten als tomaat, komkommer, augurk, appel en zilveruitjes kunnen helpen.
- Maak het eten aantrekkelijker door aandacht te besteden aan het uiterlijk van de maaltijd zoals de portiegrootte, de kleurencombinatie, het servies en de omgeving waarin u eet.
- Het experimenteren met en uitproberen van voedingsmiddelen blijft heel belangrijk. Probeer eens voedingsmiddelen die u voor uw smaak- en reukverandering niet lekker vond. Afhankelijk van de oorzaak, kan de smaakbeleving kan per dag sterk wisselen, dus blijf uitproberen.
- Breng afwisseling aan in de verschillende smaken. Wissel, zoet, zuur, zout en bitter met elkaar af.
- Roken kan de smaak negatief beïnvloeden.
Adviezen als geuren u tegenstaan
- Zorg voor frisse lucht tijdens het koken. Zet bijvoorbeeld een raam open of doe een afzuigkap aan tijden het koken en/of het eten. Laat indien mogelijk iemand anders koken.
- Bereid eten in de magnetron of gebruik kant-en-klaar maaltijden, daarbij komen minder geuren vrij.
- Probeer de geur van producten die bij u misselijkheid veroorzaken of verergeren te vermijden. Bijvoorbeeld de geur van parfum, eau de cologne, aftershave, sterk ruikende bloemen, schoonmaakmiddelen en waspoeder.
- Vraag uw omgeving rekening te houden met uw afkeer van bepaalde geuren.
- Gebruik bekers met deksel en rietje als de geur van dranken tegenstaat.
- Kies voor koude gerechten en dranken. Eet een gerecht niet warm maar lauwwarm of op kamertemperatuur. Koude gerechten verspreiden namelijk minder geur dan warme. U kunt een warme maaltijd vervangen door een broodmaaltijd of maaltijd-of pastasalade, maak een smoothie van groente en/of fruit of een koude soep zoals Gazpacho. Vervang koffie door ijskoffie, ijsthee, sap of water.
Wanneer uw reukzintuig niet meer goed werkt
Wanneer u niet goed meer kunt ruiken, proeft u het eten ook minder goed (net als bij een verstopte neus). Het is echter belangrijk om te blijven eten, ook al ruikt en smaakt het niet meer als voorheen. Wat kan helpen:
- Kauw goed, dan proeft u beter.
- Drink of eet slurpend, daardoor verbetert de geurwaarneming.
- Laat dranken of soep door de mond ‘rollen’ en zuig tegelijkertijd kleine beetjes lucht naar binnen, daardoor kan de geurwaarneming verbeteren.
- Probeer of gerechten met een sterke smaak en geur beter gaan, zoals bami, nasi, spaghetti, stamppot, hartige pannenkoeken, chili con/sin carne of shoarmavlees.
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Smaaksturing
Bij smaaksturing (verandering in smaak) wordt het eten aangepast op veranderingen in de smaakbeleving. Wanneer u weet wat uw (nieuwe) voorkeuren in smaak, geur, temperatuur en structuur zijn, kunt u hier rekening mee houden bij de keuze en de bereiding van uw eten. Op www.smaakcheck.nl kunt u een smaaktest doen om meer inzicht te krijgen in uw eigen smaak en smaakvoorkeuren.
Afhankelijk van uw voorkeur voor smaak, geur, structuur en temperatuur, vindt u hieronder bijpassende adviezen. Soms zijn tips (zoals die voor vlees en suiker) tegenstrijdig met de adviezen die gelden in de Schijf van Vijf. Soms is het een tijdelijke situatie en is het in deze situatie dan ook niet erg om wat meer vlees, zout of suiker te eten. Het kan bijvoorbeeld belangrijker zijn om voldoende te eten om op krachten te blijven om een behandeling zo goed mogelijk te kunnen doorstaan. Mag u om medische reden weinig zout, dan zijn een aantal tips niet geschikt. Overleg zo nodig met een diëtist.
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Ik heb minder of geen smaak en/of ik ruik weinig
Maak, als u weinig meer proeft, gebruik van voedingsmiddelen met sterke of frisse smaken, voeg iets krokants aan uw eten toe of kies voor een andere bereidingswijze.
Voeg sterke of frisse smaak aan uw eten toe: |
|
Voeg iets krokants aan eten toe: |
Croutons, gehakte nootjes, geroosterde pitten en zaden, komkommerstukjes |
Gebruik verse kruiden of specerijen met een sterke smaak: |
Basilicum, cayennepeper, chilipeper, citroenmelisse, dille, dragon, gember, kaneel, kardemom, kerrie, knoflook, koriander, kruidnagel, laurier, munt, nootmuskaat, rozemarijn, selderij, steranijs, tijm, verse peper, witte peper |
Probeer iets nieuws: |
|
Alles smaakt anders. Ik heb een voorkeur voor zoet
Voeg zoete smaken aan uw eten toe: |
|
Gebruik verse kruiden of specerijen: |
Basilicum, dille, kardemom, komijn |
Kies eens voor: |
|
Alles smaakt anders. Ik heb een voorkeur voor zuur
Voeg zure smaken aan uw eten toe: |
|
Gebruik verse kruiden: |
Citroenmelisse, dille, peterselie |
Kies eens voor: |
|
Alles smaakt anders. Ik heb een voorkeur voor zout
Heeft u een zoutbeperking? Kijk dan onder de tab zoutarme adviezen.
Voeg zoute smaken aan uw eten toe: |
|
Gebruik verse kruiden en specerijen: |
Peterselie, bieslook, kardemom, lavas |
Kies eens voor: |
Maaltijdsoep, stamppot, salade met gerookte kip of vis |
Ik heb een voorkeur voor bitter
Voeg bittere smaken aan uw eten toe: |
|
Gebruik verse kruiden en specerijen: |
|
Kies eens voor: |
|
Ik heb een voorkeur voor umami
Voeg hartige smaken aan uw eten toe: |
|
Gebruik verse kruiden en specerijen: |
Basilicum, dille, koriander, gember, kardemom, peterselie, trassi |
Kies eens voor: |
Bami of nasi |
Ik proef te veel. Ik heb een te sterke smaak
Gebruik neutrale smaken: |
|
Kijk naar de temperatuur van je eten: |
|
Eten vind ik niet lekker smaken. Alles heeft een metaalsmaak
Voeg smaken aan je eten toe: |
Geraspte wortel, kaneel, honing |
Gebruik verse kruiden en specerijen: |
Basilicum, kaneel, oregano, peper, tijm |
Kies eens voor: |
|
Kies niet voor: |
|
Eten vind ik niet lekker smaken. Het heeft een vieze smaak (algemeen, karton, bittere smaak)
Voeg frisse, zure en fruitsmaken aan je eten toe: |
|
Voor het wegnemen van een bittere smaak helpen vaak: |
|
Kies eens voor: |
|
Ik heb behoefte aan meer structuur, aan meer krokante onderdelen in het eten
Voeg structuur aan je eten toe: |
|
Gebruik verse kruiden: |
Citroenmelisse, dille, peterselie |
Kies eens voor: |
|
Ik heb behoefte aan smeuïg en zachter eten
Voeg toe: |
|
Kies eens voor: |
|
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Afkeer van eten
Door smaak- en reukverandering kunt u een afkeer krijgen van bepaalde voedingsmiddelen. Dan treedt bijvoorbeeld een afkeer op van warme producten die sterk ruiken, zoals koffie, vlees en de warme maaltijd.
Een herinnering aan een onaangename gebeurtenis kan een afkeer van bepaalde voedingsmiddelen opwekken. Producten die worden gegeten tijdens een periode waarin u erg misselijk bent, kunnen nog lange tijd tegenstaan.
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Adviezen bij afkeer van eten
- Als bepaalde voedingsmiddelen u echt tegenstaan, probeer ze dan niet alsnog te eten. Vaak ontneemt het u de eetlust.
- Als u chemotherapie ondergaat, kan het voorkomen dat u een afkeer ontwikkelt voor het voedsel dat u vlak voor het toedienen van een chemotherapie heeft gegeten. Probeer daarom ongeveer een uur voor aanvang van de behandeling zo weinig mogelijk of helemaal niets te eten.
- Probeer een vervanging te zoeken voor voedingsmiddelen of gerechten die u tegenstaan. Bijvoorbeeld warme chocolademelk in plaats van koffie.
Variatiemogelijkheden
In plaats van een warme maaltijd kunt u bijvoorbeeld een derde broodmaaltijd, een maaltijdsalade, een koude pasta of een maaltijdsoep gebruiken. Het is belangrijk dat u alle benodigde voedingsstoffen binnen krijgt. Daarom is het wenselijk dat de vervanging bestaat uit tenminste één voedingsmiddel uit elke van de onderstaande vier hoofdgroepen:
- Brood en broodvervangers (beschuit, crackers, pap, roggebrood), aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten
- Groente en fruit
- Melk en melkproducten, kaas, vlees, vegetarische vervanger, vis, kip, ei of tahoe
- Halvarine, margarine, roomboter of olie
De warme maaltijd kunt u vervangen door de volgende gerechten:
- een broodje met margarine/roomboter, belegd met kruidenkaas, een schaaltje vruchtenyoghurt en een glas vruchten- of groentesap
- een schaaltje yoghurt met cruesli, een beschuit besmeerd met margarine/roomboter, belegd met aardbeien en suiker en een kopje thee (met suiker)
- een plak roggebrood besmeerd met margarine/roomboter en belegd met haring, een stuk fruit en een glas (karne)melk
- een bord pap, een schaaltje geweekte pruimen en een beker karnemelk
- een stukje groentequiche, een glas (versgeperst) sinaasappelsap en een schaaltje vruchtenkwark
- een tosti kaas-ananas, een klein schaaltje rauwkost en een beker (karne)melk
- een bolletje kant- en klare huzarensalade, geserveerd met bijvoorbeeld stokbrood. Eet daarbij ook een stuk fruit of een schaaltje vruchtenyoghurt
- een bolletje kant- en klare zalm- of aardappelsalade, met een snee geroosterd brood en aangevuld met fruit of een glas vruchtensap
- een broodje, besmeerd met margarine/roomboter en belegd met haring, gerookte zalm of makreel, een schaaltje yoghurt met vers fruit
- een pasteitje met vulling, rauwkostsalade en een beker karnemelk
- maaltijdsoepen, bijvoorbeeld erwtensoep, bruine bonensoep, linzensoep of soep die goed gevuld is met vlees/kip/vis, vermicelli en groenten
- kant- en klare maaltijdsalades. Bijvoorbeeld macaroni met ham, ananas en groenten, met daarbij een glas melk of schaaltje vla.
Vlees is een belangrijke bron van eiwit, die u nodig heeft voor herstel. In plaats van het stuk warme vlees bij de warme maaltijd kunt u ook nemen:
- een afgekoeld stukje vlees of vleeswaren. U kunt deze vleeswaren ook als extraatje tussen de maaltijden door nemen
- kip (afgekoeld of warm), (gerookte) kipfilet in een salade, kipnuggets
- gebakken of gestoofde vis, (broodje) haring met uitjes, tonijn uit blik of gerookte zalm of makreel (op toast)
- kaas, bijvoorbeeld geraspte kaas over een pasta, blokje kaas als tussendoortje of op een toastje
- vegetarische producten zoals tempé, tahoe, sojaburgers en peulvruchten zoals linzen, bonen en erwten (bijvoorbeeld erwten- of linzensoep)
- ei, als vervanging voor vlees kunt u gerust elke dag een ei nemen
Web Content Viewer
Component Action Menu- ${title}
Bron: voedingenkankerinfo.nl