12,5 jaar HELP: ‘Het zit best wel goed in elkaar’

Zorg met aandacht: hoe HELP begon

12,5 jaar geleden werd HELP als onderdeel van een wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit Utrecht in Ziekenhuis Gelderse Vallei gestart. Helma: ‘We begonnen dit programma toe te passen op 4 afdelingen, waaronder ouderengeneeskunde. Alles was nieuw. De eerste groep vrijwilligers kreeg scholing van fysiotherapeuten, ergotherapeuten en logopedisten. Ze leerden hoe je activiteiten afstemt op kwetsbare ouderen, maar ook hoe je het eerste gesprek aangaat. Maar niemand kon hen echt inwerken op dit programma, want nog niemand had het eerder gedaan. Dat was spannend.’

Het doel van het programma was helder: het voorkomen van acute verwardheid (delier) bij oudere patiënten. Vrijwilligers speelden daarin een belangrijke rol. Ze boden structuur, stimuleerden beweging en zorgden voor contact. Helma: ‘We merkten al snel dat het werkte. Niet alles konden we wetenschappelijk bewijzen, maar de meerwaarde voor patiënten en hun omgeving was duidelijk. Daarom zijn we doorgegaan, ook nadat het onderzoek stopte.’

Wat HELP voor patiënten betekent

HELP is er voor patiënten van 70 jaar en ouder die kwetsbaar zijn en waarbij de geriater de hoofdbehandelaar of in consult is. Dat zijn mensen met een verhoogd risico op een delier of lichamelijke achteruitgang. Ook patiënten die al geheugenproblemen hebben of een delier doormaken, krijgen extra aandacht.

Matty, al meer dan 12 jaar betrokken, weet wat die aandacht betekent: ‘Soms zit je gewoon rustig naast iemand. Of je geeft een handmassage. Dat helpt bij onrust, maar het is ook een manier om contact te maken. Mensen zijn vaak dankbaar, ook naasten’.

De vrijwilligers stimuleren patiënten ook om in beweging te blijven. Ze maken een praatje, lezen samen de krant of doen een spelletje. Alles is erop gericht om ouderen actief en betrokken te houden.

Ook mantelzorgers krijgen lucht

Helma: ‘Wat we soms vergeten, is hoe HELP ook een verschil maakt voor mantelzorgers. Zij zijn vaak overbelast. Als de vrijwilliger dan even bij de patiënt zit, geef je de mantelzorger de ruimte om op adem te komen. Dat is ook waardevol.’

Een programma dat meegroeit met de praktijk

De afgelopen jaren is HELP flink veranderd. Eerst werkten vrijwilligers per afdeling. Nu is er een looplijst in het elektronisch patiëntendossier (EPD) waar de vrijwilligers mee werken. Daarop staan de patiënten die aangemeld zijn voor het HELP-programma. Helma: ‘Zo kunnen vrijwilligers het hele ziekenhuis door. De meest urgente gevallen krijgen voorrang, zoals patiënten op de intensive care. Patiënten op de afdeling ouderengeneeskunde komen als laatste aan de beurt, omdat daar al veel expertise is op het gebied van een delier en er ook activiteitentherapie wordt geboden.’

Er is veel aandacht voor kwaliteit. Vrijwilligers bepalen zelf hoeveel tijd iemand nodig heeft. Matty: ‘Als iemand baat heeft bij een half uur aandacht, dan doen we dat gewoon. We willen niet dat patiënten het gevoel hebben dat we op de wip zitten’.

Een team met hart en ziel

Vier keer per jaar is er intervisie, waarin vrijwilligers hun ervaringen delen en er ruimte is voor scholing. Nieuwe vrijwilligers krijgen een persoonlijke inwerkperiode, afgestemd op wat iemand nodig heeft.

Wat HELP zo sterk maakt, is de samenwerking. Helma: ‘We hebben een harde kern van vrijwilligers die dit werk met hart en ziel doen. Ze worden serieus genomen en zijn onderdeel van het team.’

Matty: ‘De samenwerking met verpleegkundigen is nu veel beter dan in het begin. We worden nu herkend en gewaardeerd. In het begin was het vaak nog wat onwennig voor iedereen. Als je er nu een keer niet bent, word je gemist. Dat geeft een goed gevoel.’

Wat levert het op?

Voor vrijwilligers is het werk niet alleen zinvol, maar ook persoonlijk verrijkend. Matty: ‘Ik doe dit werk al meer dan 12 jaar met veel plezier. Elke week een dagdeel. We hebben een leuke groep en leven met elkaar mee. En het is fijn om iets voor de patiënten te betekenen. Ouderen hebben vroeger veel voor ons gedaan. Nu mogen wij er voor hen zijn.’

Helma vult aan: ‘Vrijwilligerswerk kost energie, maar het moet je ook iets opleveren. Bij HELP is dat in balans, het zit best wel goed in elkaar. Ik ben trots op onze vrijwilligers die elke dag weer klaarstaan voor al die diverse patiënten. En we durven ook eerlijk tegen elkaar te zijn, dat maakt de samenwerking ook zo fijn. Ik ben ongelooflijk trots op ons team.’

Matty sluit af: ‘En wij zijn dankbaar voor Helma. Ze staat altijd voor ons klaar. Ze verdient een grote pluim.’

Zo word je vrijwilliger bij HELP

Het HELP-programma is er 7 dagen per week, 2 dagdelen per dag. Vooral voor in de avond (17.00 – 20.00 uur) en in het weekend zijn we nog op zoek naar vrijwilligers. Het is mogelijk om flexibel te werken en jezelf in te roosteren. Om gevoel bij het werk te houden, raden we aan om wekelijks aanwezig te zijn. Aanmelden kan via het formulier op onze website:www.geldersevallei.nl/vrijwilligerswerk