Vrijheidsbeperkende interventies (VBI)

Als mantelzorger heeft u te maken met de inzet van vrijheidsbeperkende interventies (VBI) bij een naaste. Deze inzet kan erg confronterend en emotioneel voor u zijn. Daarom vinden wij het belangrijk u hierover goed te informeren en mee te nemen in de besluitvorming hiervan.

Een vrijheidsbeperkende interventie is een maatregel die beperkende gevolgen heeft voor de individuele vrijheid van patiënten. In de meeste gevallen gaat het om het beperken van de bewegingsvrijheid van patiënten, zoals een bedhek, beeldcamera of deur passage alarm. Zie hieronder een overzicht van alle vrijheidsbeperkende interventies. Daarnaast zijn er ook alternatieven voor VBI waar uzelf een rol in kunt spelen.

Bedhek

Er kan ervoor worden gekozen om de bedhekken omhoog te doen zodat de patiënt niet uit bed kan vallen. Wanneer de patiënt zelf niet in staat is om de bedhekken naar beneden te doen om het bed te verlaten, dan kan dit worden gezien als een vrijheidsbeperkende maatregel. 

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadeling voor uw naaste, bespreek dit dan met de arts of verpleegkundige.

Beeldcamera

Een beeldcamera wordt ingezet wanneer het nodig is om wat vaker zicht te hebben op uw naaste wanneer deze bijvoorbeeld even zonder toezicht in zijn/haar kamer zit. Het is een kleine camera met microfoon die een signaal uitzendt naar een beeldschermpje in de teampost. 

Belangrijk om te weten is dat het beeldscherm niet 24 uur door verpleegkundigen in de gaten kan worden gehouden. Een beeldcamera is dus geen alternatief voor 24 uur toezicht.

De camera is niet bedoeld als inbreuk op de privacy. Wanneer u uw naaste bezoekt en dus zelf toezicht kan houden, kan de camera in overleg met de verpleegkundige worden uitgezet.

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadelig voor uw naaste, bespreek dit met de arts of verpleegkundige. 

Bokshandschoenen

Bokshandschoenen worden vaak ingezet wanneer er sprake is van neiging tot het verwijderen van medisch materiaal. De handschoenen zijn gemaakt van gepolsterd materiaal, dubbel of enkelvoudig gewatteerd en hebben geen duimstuk. De wanten sluiten met klittenband of veters om de pols. De handschoenen zijn niet zelfstandig te verwijderen. 

Wanneer u bij uw naaste op bezoek komt, kan er in overleg met de verpleging besloten worden om de handschoenen uit te doen. 

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadeling voor uw naaste, bespreek dit dan met de arts of verpleegkundige.

Deur passage alarm

Wordt ingezet wanneer er sprake is van dwaalgedrag, waarbij uw naaste kan weglopen of verdwalen. Uw naaste krijgt een bandje om de pols, lijkend op een horloge. Op het moment dat uw naaste in de buurt van de klapdeuren van de afdeling komt, krijgt de verpleegkundige een signaal op de pieper. 

Bij inzet van het deur passage alarm is het belangrijk dat u even bij de verpleging meldt wanneer u uw naaste meeneemt van de afdeling. Het bandje kan dan worden afgedaan zodat er bij de verpleging geen pieper afgaat. Zodra uw naaste terug is op de kamer en u van plan bent om naar huis te gaan, is het belangrijk dat het bandje weer wordt omgedaan. 

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadelig voor uw naaste, bespreek dit met de arts of verpleegkundige.

Optiscan

Een optiscan is een bewegingsmelder die een waarschuwing geeft aan de verpleegkundige als de patiënt het bed verlaat. Op deze manier wordt voorkomen dat patiënten gaan dwalen of vallen. 

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadelig voor uw naaste, bespreek dit dan met de arts of verpleegkundige.

Pols en/of enkelbanden

Om de bewegingsvrijheid van de patiënt te beperken is het mogelijk om gebruik te maken van een pols- en/of enkelband. Deze worden om de polsen en/of enkels van de patiënt gedaan en aan het bed vastgemaakt. Hierdoor is het voor de patiënt niet mogelijk om bijvoorbeeld aangelegde infuuslijnen eruit te trekken.

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadelig voor uw naaste, bespreek dit dan met de arts of verpleegkundige. 

Rolstoelblad

Het is mogelijk om een rolstoelblad op de rolstoel te bevestigen. Hierdoor ontstaat er een tafeltje voor de patiënt en is het niet mogelijk om de rolstoel uit te gaan. 

Aan het gebruik van VBI kunnen risico's verbonden zijn. Valt u iets op aan het gedrag van uw naaste na inzet VBI of vindt u de VBI nadelig voor uw naaste, bespreek dit dan met de arts of verpleegkundige.

Inzetten van vrijheidsbeperkende interventies

Als aanwezige of inzetbare alternatieven van een VBI niet hebben gewerkt, kan men overgaan tot het inzetten van een VBI. Voor het inzetten van een VBI is er altijd toestemming nodig van de behandelend arts en de patiënt zelf. Mocht de patiënt (tijdelijk) wilsonbekwaam zijn, is er toestemming nodig van de wettelijk vertegenwoordiger. Na gezamenlijke besluitvorming met naasten van de patiënt, verpleegkundigen, medisch specialisten en eventuele andere disciplines zoals fysio– en ergotherapeuten kan men overgaan tot het inzetten van VBI. Vervolgens wordt er dagelijks door arts en verpleegkundige bekeken of de inzet van VBI nog nodig is.

Stappenplan

In ons ziekenhuis werken we volgens de handreiking die V&VN heeft ontwikkeld. Het stappenplan ontwikkelt om verpleegkundigen te ondersteunen bij het herkennen van risicogedrag. Daarnaast volgen medisch specialisten en de verpleging in overleg met u ook een stappenplan.