Slaapcentrum

Wat is 'normale' slaap?

Net als dat u moet eten en drinken, moet u ook slapen. Het is een eerste levensbehoefte. Door te slapen herstellen uw lichaam en geest. We slapen ongeveer 33% van ons leven.

Op het juiste moment

De slaap staat onder invloed van de biologische klok en de slaapdruk. De slaapdruk wordt beetje bij beetje hoger wanneer u wakker bent. De slaapdruk daalt wanneer u slaapt. Dus: hoe langer u wakker bent, hoe hoger de slaapdruk. De biologische klok heeft zijn eigen ritme, is actief overdag en minder actief in de nacht. Deze beide processen zorg ervoor dat u op het juiste moment in slaap kan vallen.

Normale slaap

In de slaap zijn er 4 slaapfases. Twee fases zijn lichte slaap. Daarnaast is er een diepe slaap en de REM-slaap (droomslaap). Normaal doorloopt u de 4 slaapfases in zo’n 1,5 tot 2 uur. Dit noemen we een slaapcyclus. Zo’n slaapcyclus heb je 4 tot 5 keer per nacht. Het is normaal om aan het eind van die slaapcyclus even wakker te worden. Aan het begin van de nacht bestaat een slaapcyclus vooral uit diepe slaap. Tegen de ochtend wordt de slaap steeds lichter. U droomt dan meer. Hieronder ziet u hoe de slaapfases eruitzien terwijl u slaapt.

Functies van de slaap

Slaap heeft meerdere belangrijke functies:

• uw lichaam heeft de tijd om te herstellen
• tijdens de diepe slaap worden afvalstoffen in de hersenen afgevoerd en worden de herinneringen opgeslagen in het langetermijngeheugen
• de droomslaap is belangrijk voor het op peil houden van uw stemming en het verwerken van de ervaringen van de dag

Een volwassene heeft ongeveer 7,5-8 uur per nacht nodig, maar dit is per persoon verschillend. Bij jongeren (14-17 jaar) ligt de slaapbehoefte iets hoger: tussen 8 en 10 uur. Met het ouder worden wordt de slaapbehoefte minder. Ook word je vaker wakker in de nacht en is er minder diepe slaap. Onderstaand schema laat dat mooi zien.

Voorbereiding voor uw bezoek aan het slaapcentrum

Voordat u naar het slaapcentrum komt, vult u een aantal online vragenlijsten in. Dit doet u via eZorg, de online omgeving van Ziekenhuis Gelderse Vallei. Doordat u deze vragenlijsten invult, krijgen onze zorgverleners een goed beeld van uw slaappatroon. Zo kunnen zij u nóg beter helpen. Nadat u uw vragenlijst heeft ingevuld en verstuurd, plannen wij een afspraak voor u in. Het komt voor dat wij vooraf een onderzoek bij u willen doen. Dit heeft te maken met welk slaapprobleem u heeft. Als u van tevoren een onderzoek krijgt, krijgt u hierover bericht via eZorg.

Informatie over eZorg

De uitnodig voor eZorg krijgt u via de mail. Wanneer uw mailadres bij ons niet bekend is, krijgt u een brief per post waarin wij u vragen om uw mailadres aan ons door te geven. Heeft u geen internet? Dan ontvangt u een papieren vragenlijst per post. Geef zelf aan dat u een papieren vragenlijst wilt ontvangen. Bel hiervoor naar de polikliniek via (0318) 43 43 45.

In eZorg vindt u alle informatie over uw slaapprobleem en over de eventuele onderzoeken die hierbij horen. Het is belangrijk dat u alle informatie goed lijst. Zo bent u goed voorbereid en weet u wat u te wachten staat tijdens uw bezoek aan het slaapcentrum. Meer informatie over eZorg leest u in de folder 'Algemene brochure eZorg'. 

Informatie over melatonine

Melatonine is een hormoon dat van nature ook door het lichaam zelf wordt gemaakt. Zodra het donker begint te worden, maakt het lichaam melatonine aan en wordt er een signaal afgegeven dat het tijd is om te gaan slapen.

Sommige mensen gebruiken melatoninetabletten om beter te slapen. Dat raden wij niet aan. De meeste mensen gaan niet beter slapen door het slikken van melatonine. We raden u aan om melatonine alléén op voorschrift van een arts te nemen.

Alleen bij Delayed Sleep-wake Phase Disorder (DSPD)

Melatonine is alleen nodig wanneer er bij uw door een arts een biologische klokstoornis, namelijk, een Delayed sleep-wake phase disorder (DSPD) is vastgesteld. Hierbij komt de biologische klok te laat in de slaapstand waardoor er problemen zijn met inslapen en wakker worden. In dat geval kan melatonine vroeg in de avond gebruikt worden. Bij de meeste mensen met slaapproblemen is dit niet het geval.

Negatieve effecten melatonine

Daarnaast kan melatonine de slaap ook negatief beïnvloeden. Als het niet op het juiste tijdstip wordt ingenomen, kan dit het slaapritme verstoren. Ook weten we dat bij 5 tot 10% van de bevolking melatonine kan stapelen. Dit leidt tot hoge melatoninespiegels overdag, waardoor het ritme verloren gaat.

Het is daarom belangrijk dat eerst onderzocht wordt wat de oorzaak is van de slaapproblemen. Leg dit voor aan uw huisarts of behandelend specialist. 

Hoe werkt melatonine bij DSPD? 

Melatoninetabletten kunnen een positief effect hebben op het ritme van de biologische klok. Melatonine kan ervoor zorgen dat de biologische klok eerder in de slaapstand gaat. Hierdoor kunnen patiënten met een te late slaapstand van de biologische klok (DSPD) slapen in de avond en makkelijk wakker worden in de ochtend. Het is belangrijk dat melatonine op de juiste manier, op het juiste tijdstip en met de juiste dosering wordt gebruikt. Bij onjuist gebruik kunnen de slaapproblemen erger worden.

Waarom melatonine niet zomaar zelf gebruiken?

Je kunt bij de drogisterij ‘zomaar’ zelf melatonine kopen. Dat betekent niet dat melatonine ook zomaar kan worden ingenomen. Het is belangrijk om eerst te weten welke oorzaak de slaapproblemen hebben.

Wanneer melatonine wel zelf gebruiken? 

Melatonine kan gebruikt worden om de gevolgen van een jetlag te verminderen. Dit geldt vooral bij problemen met inslapen bij het reizen in oostelijke richting. Voor het beste effect neem je melatonine bij een reis van 5 of meer tijdzones rond de nieuwe bedtijd. Een lage dosering voor een paar dagen is al voldoende. Bij 2-4 tijdzones verschil is melatonine meestal niet nodig. Bij reizen in westelijke richting is melatonine ook niet nodig. Het daglicht zorgt er namelijk voor dat het slaapritme goed aanpast.

Waneer moet u géén melatonine gebruiken?

Het gebruik van melatonine wordt afgeraden aan:

• zwangere vrouwen
• vrouwen die zwanger willen worden
• vrouwen die borstvoeding geven
• mensen met ernstige leverfunctiestoornissen
• mensen met nierfunctie stoornissen

Hoe lang kan melatonine gebruikt worden? 

Dit verschilt per persoon. Uw arts kan u hier advies voor geven. Het langdurig gebruik van melatonine, op advies van de arts, is niet schadelijk.