Advance Care Planning: waarom, door wie en met wie?

In Ziekenhuis Gelderse Vallei streven we naar goede en waardegedreven zorg. Om dit waar te maken gaan we in gesprek met patiënten over toekomstige behandelkeuzes, ook wel vroegtijdige zorgplanning of advance care planning (ACP) genoemd. Wij willen met dit gesprek mensen in staat stellen om tijdig behandeldoelen en behandelwensen te formuleren en deze te bespreken met naasten en zorgverleners.

Waarom Advance Care Planning?

ACP stelt mensen in staat om doelen en voorkeuren te formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren te bespreken met familie en zorgverleners, en om eventuele voorkeuren vast te leggen en indien nodig te herzien. En daarnaast:

Ongewenste zorg voorkomen

Dit is van belang om ongewenste zorg te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat 70% van de Nederlandse bevolking zelf al nagedacht heeft over medische beslissingen rondom het levenseinde. Van de patiënten die erover nadenken, bespreekt een gedeelte (64%) dit met naaste(n) en een nog kleiner gedeelte dit met een arts (13%). 

Ook kan ACP de congruentie tussen de wensen van de patiënt ten aanzien van behandelwensen en de zorg die de patiënt ontvangt verbeteren en ongepaste zorg voorkomen. ACP kan ervoor zorgen dat gesprekken op gang komen tussen patiënt, naaste(n) en zorgverleners en het kan naaste(n) helpen in hun functie als vertegenwoordig als de patiënt zelf geen beslissingen kan nemen. Om passende zorg te kunnen leveren, is het van groot belang om te weten wat voor de patiënt belangrijk is en wat kwaliteit van leven voor iemand betekent. Dit is voor elke persoon anders. Het tijdig met een patiënt in gesprek gaan over wat voor de patiënt belangrijk is en welk zorg daarbij passend is, kan helpen om in een acute setting de juiste beslissing te nemen.


Autonomie patiënt bevorderen en kwaliteit zorg verbeteren

ACP kan de autonomie van patiënten bevorderen. Daarnaast kan ACP de kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven verbeteren. Doordat patiënten en naaste(n) beter voorbereid zijn, kan ACP een positief effect hebben op het levenseinde. 

Door wie worden de gesprekken gevoerd? 

In Ziekenhuis Gelderse Vallei worden de gesprekken gevoerd in een tandem-constructie. Het gesprek wordt door een getraind verpleegkundige gevoerd (45 minuten) en daarna sluit de behandelend medisch specialist aan (15 minuten).

Uiteraard zijn er meerdere modellen mogelijk om de ACP-gesprekken te voeren. Het voeren van de ACP-gesprekken is ook buiten het ziekenhuis van groot belang. Een ander voorbeeld van een tandem-constructie kan zijn: de praktijkondersteuner en de huisarts. Maar ook andere zorgverleners kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren voor wie een ACP-gesprek van belang is of om te vragen wat voor de patiënt belangrijk is. 

Met wie worden de ACP-gesprekken gevoerd? 

Het is van belang om een ACP-gesprek te voeren met patiënten die zelf (direct of indirect) aangeven het belangrijk te vinden om over behandelwensen te spreken of bij wie de zorgverlener denkt dat een ACP-gesprek geïndiceerd is. Kwetsbare patiënten hebben hierbij prioriteit, aangezien die de grootste kans hebben om in een acute medische situatie te komen waarin beslissingen genomen moeten worden.

Maar ook bij patiënten met een nieuwe diagnose (oncologisch, dementie, chronische aandoening), recente opname in ziekenhuis, achteruitgang van gezondheid of bijvoorbeeld opname in verpleegtehuis is een ACP-gesprek van belang.

  1. Internationale definitie van advance care planning | Huisarts & Wetenschap [Internet]. [geciteerd 8 december 2021]. Beschikbaar op: https://www.henw.org/artikelen/internationale-definitie-van-advance-care-planning
  2. Raijmakers NJH, Rietjens JAC, Kouwenhoven PSC, et al. Involvement of the Dutch general population in advance care planning: a cross-sectional survey. J Palliat Med 2013; 16: 1055–1061.
  3. Brinkman-Stoppelenburg A, Rietjens JAC, van der Heide A. The effects of advance care planning on end-of-life care: a systematic review. Palliat Med. september 2014;28(8):1000–25.

<< Terug naar het overzicht