Leven met een stoma

Hoe gaat u om met een stoma in verschillende situaties in het dagelijks leven? Met een stoma kunt u gewoon tillen, sporten, zwemmen of naar de sauna gaan. Op deze pagina leest u waar u op moet letten en hoe u zich, indien nodig, kunt voorbereiden op deze activiteiten.

Het leven met een stoma kent naast een wat tijdrovender lichamelijke verzorging, weinig beperkingen. Met een stoma kunt u gewoon onder de douche, in bad of naar het zwembad. Tijdens deze activiteiten wordt het opvangmateriaal ook gedragen. Zodra u hersteld bent van de operatie, kunt u meestal uw werkzaamheden hervatten. Ook sporten behoort tot de mogelijkheden.

Autorijden

De eerste 6 weken na de operatie wordt autorijden afgeraden. Het dragen van een autogordel kan hinderlijk zijn over de buikwond, de stoma en het materiaal. Toch kunt u niet zomaar een ontheffing krijgen van de wettelijke plicht om de autogordel te dragen. Om te voorkomen dat de gordel op de stoma of het zakje drukt, kunt u gebruikmaken van een gordelgeleider of clip. Deze zijn te koop bij een automaterialenwinkel.

Intimiteit en seksualiteit

Intimiteit en seksualiteit horen bij de basisbehoeften van de mens. Toch vinden veel mensen het lastig om deze onderwerpen bespreekbaar te maken, omdat men vindt dat het thuis hoort in de privésfeer. Veel stomadragers vinden het ook een beladen onderwerp. Daarom vertellen wij u graag meer over intimiteit en seksualiteit met een stoma.

Bespreekbaar maken

Na de operatie, waarbij een stoma is aangelegd, is intimiteit en seksualiteit vaak niet het eerste onderwerp waaraan men denkt en bespreekt. Door de stoma wordt lichamelijke aandacht vaak vermeden, waardoor er een afstand tussen u en uw partner kan ontstaan.

Niet alleen voor u als stomadrager kan de behoefte naar intimiteit en seksualiteit veranderen, dit geldt ook voor uw partner. Samen moeten jullie wennen aan de nieuwe situatie. Probeer de (schuld)gevoelens ten opzichte van elkaar daarom ook te bespreken. Wanneer u open en eerlijk naar elkaar bent, helpt dat de situatie beter te accepteren. De acceptatie helpt bij het herontdekken van lichamelijke intimiteit, een mooie eerste stap.

Lichamelijke verandering

Het is belangrijk dat u aandacht heeft voor uw veranderende lichaam en de nieuwe situatie (‘Ben ik nog wel aantrekkelijk genoeg?’). Want deze verandering kan een oorzaak zijn van de veranderende behoefte aan intimiteit en seksualiteit. Maar ook door medicijnen, chemotherapie, radiotherapie, algehele vermoeidheid na de operatie, het hebben van een stoma en het veranderende gevoel in uw buik kan de seksuele behoefte veranderen of verminderen.

Hoewel de bestralings- en operatietechniek erop gericht is om zenuwbanen zoveel mogelijk te sparen, kan er toch tijdelijk of blijvende schade ontstaan. Na het verwijderen van de endeldarm en/of blaas hebben sommige mannen hierdoor problemen met het krijgen van een erectie. Bij vrouwen kan de vagina overgevoelig of droog zijn. Ook kan het pijnlijk zijn om te vrijen. Wij raden u aan om met deze problemen niet rond te blijven lopen, maar dit bespreekbaar te maken (met uw arts of stomaverpleegkundige).

Nieuwe situatie accepteren

Als u en uw partner de tijd nemen om alles samen te verwerken en rust hiervoor te nemen, komt het verlangen naar intimiteit en seksualiteit in de meeste gevallen vanzelf terug. Ook dan is het belangrijk om open en eerlijk naar elkaar te blijven. Maak bijvoorbeeld bespreekbaar dat u zich anders of minder aantrekkelijk voelt of dat het vrijen anders voelt. Hierbij is het belangrijk dat u en uw partner zich veilig en comfortabel voelen. Op deze manier raakt u langzaam weer vertrouwd met elkaars lichaam.

Stomamateriaal voor het intieme moment

Een stoma hoeft praktisch gezien geen belemmering te zijn voor intimiteit of voor het vrijen. Goed om te weten is dat het stomamateriaal tegen een stootje kan. Daarnaast heeft vrijwel elk merk stomamateriaal kleinere zakjes voor de intieme momenten. Ook zijn er banden verkrijgbaar waar het stomazakje in- en onder valt. Een aantal ervaringsdeskundigen maken zelf mooie banden en kleurrijke stomahoesjes. Kijk eens op www.stomaatje.nl voor meer informatie of vraag de stomaverpleegkundige.

Het is uiteraard ook mogelijk om een aansluitend hemdje of mooi ondergoed te dragen waardoor de stoma niet zichtbaar is. Al deze praktische oplossingen kunnen u helpen om vertrouwder te worden met uw stoma tijdens een intiem moment.

Vragen

Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, dan kunt u deze altijd stellen aan de stomaverpleegkundige.

Telefonisch spreekuur

Het telefonisch spreekuur is op alle werkdagen van 9.00 tot 9.30 uur via (0318) 43 43 45.

Meer informatie

Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u ook terecht op de inloopdagen voor stomadragers in ons ziekenhuis. Vraag de stomaverpleegkundige voor de data van deze dagen. Naast www.stomaatje.nl raden wij u ook aan eens een kijkje te nemen op:

Kleding

Bij het aftekenen van de meeste geschikte stomaplaats, wordt rekening gehouden met de kleding. Na de operatie is het niet raadzaam om direct andere kleding aan te schaffen, maar om eerst rustig uit te proberen wat het beste bevalt. De vorm van de buik verandert vaak nog. Sommige mensen vinden het prettig om de eerste weken na de operatie makkelijk zittende kleding te dragen, zoals een jogging- of stretchbroek. 

Het is raadzaam om de band (rand) van de broek of rok niet precies over de stoma te laten vallen. Hierdoor kan de stoma beschadigen of is er meer kans op lekkages. Het is belangrijk dat de band of een riem niet het zakje dichtdrukt. Soms kan het een goede oplossing zijn om bretels te dragen. 

Het dragen van een aansluitend hemd of een wat hogere slip of panty onder de kleding, helpt het zakje vlak op het lichaam te dragen. Vrijwel ieder merk stomamateriaal heeft kleinere zakjes voor intieme momenten of sport. Ook zijn er banden verkrijgbaar waar het stomazakje in en/of onder valt. Een aantal ervaringsdeskundigen maakt zelf mooie banden of kleurrijke stomahoesjes. Deze kunt u ook gebruiken bij bijvoorbeeld intieme momenten of een bezoek aan de sauna. Kijk voor meer informatie op www.stomaatje.nl

U kunt uw stomaverpleegkundige vragen naar adressen waar speciale kleding verkrijgbaar is.

Sauna

Met een stoma kunt u gewoon naar de sauna. Mensen met een stoma op de dunne darm moet letten op extra vocht- en zout inname. Neem extra drinken mee en probeer regelmatig te drinken. Daarnaast kan door het zweten de huidplaat eerder loslaten. Plak voor de zekerheid de huidplaat af met een speciale tape. Vraag hiernaar bij uw leverancier. Tijdens saunabezoek kunt u ook een mooie band of een kleurrijk stomahoesje dragen. Kijk voor meer informatie hierover op www.stomaatje.nl

Sporten

Met een stoma kunnen veel sporten uitgeoefend worden. De eerste 8 tot 12 weken wordt intensieve sportbeoefening afgeraden. De stoma moet in die weken nog zijn vaste maat en vorm krijgen. Na die periode kunnen indien nodig, beschermingsbanden en caps worden gebruikt.

Duursporten of grote lichamelijke inspanning vragen enige aanpassing bij een ileostoma en urinestoma. Stomadragers moeten opletten dat ze voldoende drinken. Vaak moet er ook extra zout ingenomen worden. Sporten die beter niet uitgeoefend kunnen worden met een stoma zijn: gewichtheffen, intensieve kracht en contactsporten, zoals rugby, judo, karate en worstelen.  

Klik hier voor oefeningen die met een stoma uitgevoerd kunnen worden. 

Tillen

De eerste 6 tot 8 weken na de operatie wordt tillen afgeraden. Daarna moeten werkzaamheden en activiteiten geleidelijk opgebouwd worden.

Doe de eerste maanden na de buikoperatie rustig aan en vermijd de volgende activiteiten:

  • stofzuigen
  • duwen van een winkelwagen, kinderwagen of rolstoel
  • tillen boven de 5 kilo
  • ramen lappen
  • zwaar sporten
  • grasmaaien of tuin omspitten
  • meubels verplaatsen

Let bij het tillen erop dat er zo weinig mogelijk spanning op de buik en met name de buikspieren ontstaat. Wen u zelf aan dat wanneer u tilt of oefeningen doet bij het sporten, u dat doet met een iets ingetrokken navel en tijdens een uitademing. Handig hierbij is om te blazen of hardop te tellen. Op deze wijze is de druk in de buik tijdens de til activiteit het laagst. Wanneer u deze techniek niet goed beheerst kunt u beter het tillen van zware voorwerpen (meer dan 5 kg) vermijden, omdat er anders teveel druk op de buikspieren komt te staan.

Klik hier voor oefeningen die met een stoma uitgevoerd kunnen worden. 

Vakantie

Met een stoma op vakantie gaan hoeft geen probleem te zijn, mits u zich goed voorbereidt en rekening houdt met een aantal belangrijke aandachtspunten. De Nederlanse stomavereniging heeft hierover een paar handige informatiefolders en kleine taalgidsjes uitgegeven.

Via deze vereniging of de stomaverpleegkundige is ook een stomapaspoort te verkrijgen. In het paspoort staat in diverse talen alle informatie die de douane of beveiligingsbeambte nodig kan hebben. Een medisch paspoort met daarin het soort stoma, productomschrijvingen, bestelnummers van het materiaal, medicijngebruik en belangrijke telefoonnummers is aan te raden om mee te nemen. Het stomapaspoort is te verkrijgen bij de stomaverpleegkundige of de leverancier van het stoma-materiaal. 

Klik hier voor meer informatie over stomazorg op vakantie. 

Werken

Na een stoma operatie is het belangrijk om eerst goed te herstellen. U moet weer voldoende energie hebben, maar ook voldoende zelfvertrouwen. Hierbij is het van belang dat uw stoma goed functioneert, u het volledig zelfstandig kunt verzorgen en geheel vertrouwd mee bent.Kortom, u moet weer lekker in uw vel zitten.

Het helpt om goede afspraken te maken met uw werkgever en de bedrijfsarts over terugkeer naar uw werkplek. Wanneer u open bent over wat u is overkomen, helpt dit om begrip te krijgen van werkgever en collega's. U kunt bijvoorbeeld vertellen dat u door de stoma geen controle heeft over gasvorming en eventuele geluiden. Het is verstandig om niet te zwaar te tillen, omdat een te grote druk op de buikwand bij een stoma niet goed is. Dit kunt u bespreken met uw leidinggevende of bedrijfsarts.

Bij tilwerk wordt geadviseerd een stomasteunbandage te gebruiken. Bij het werken in nauwe ruimten of wanneer bij fysieke werkzaamheden de stoma geraakt kan worden, wordt geadviseerd een cap te dragen. Advies hierover kunt u bij de stomaverpleegkundige krijgen. Misschien moet er binnen het bedrijf aangepast werk voor u worden gezocht of moet er een aanpassing in het toilet worden gemaakt. Zoals voor mannelijke stomadragers het plaatsen van een afvalbak op het toilet.

Zwangerschap

Een zwangerschap hoeft geen extra problemen op te leveren voor de stoma. Wel zijn er extra aandachtspunten. Door algehele betere doorbloeding bij zwangerschap kan de stoma meer doorbloed zijn. Hormonale veranderingen kunnen effect hebben op de huid. Extra controle bij de stomaverpleegkundige is nodig om het stomamateriaal aan te passen aan de veranderende buik.

Zwemmen

Zwemmen met een stoma is mogelijk. Het stomamateriaal kan beter niet vlak voor het zwemmen worden aangebracht. De plakkracht is dan nog niet optimaal. Het filter kan afgeplakt worden met een sticker om het tegen het water te beschermen. Ook kunnen er kleinere zakjes gebruikt worden bij het zwemmen. Bij lang zwemmen en zonnebaden op het strand kan de huidplaat eventueel afgeplakt worden met zand- en waterbestendige hechtpleisters (circlemate). 

Zonnebaden is geen probleem. Wel moet het stomazakje afgedekt worden om te voorkomen dat de stoma te heet wordt. Dit is niet goed voor het slijmvlies van de stoma! Met een wat hogere zwembroek of een badpak met een druk dessin, kunt u de stoma meestal camoufleren. Ook bestaat er speciale zwemkleding voor stomadragers.

U kunt uw stomaverpleegkundige vragen naar adressen waar speciale kleding verkrijgbaar is.