Voeding en stoma

Op deze pagina kunt u lezen welke voedingsadviezen er gelden bij de verschillende soorten stoma's.

Voor de verschillende soorten stoma's gelden ook verschillende voedingsadviezen. De adviezen worden hieronder per stoma toegelicht. Ook wordt het spijsverteringskanaal uitgelegd en wat goede voeding doet bij het herstellen van een operatie.

Belangrijk is om na de aanleg van een stoma op gewicht te blijven. Hierdoor wordt voorkomen dat door de toename van de buikwand de doorgang verandert, rondom de stoma een kuil ontstaat of de stomahoogte verandert. Vragen rondom de voeding en de productie van ontlasting of urine uit de stoma kunt u bespreken met de stomaverpleegkundige.

Het spijsverteringskanaal

Wanneer u eet, wordt het voedsel eerst in de mond gekauwd, fijngemaakt en met speeksel vermengd. Vervolgens wordt het doorgeslikt. Het voedsel komt in de slokdarm terecht waarna het door middel van samentrekkende bewegingen in de richting van de maag wordt geduwd. De maag kneed en mengt het voedsel met maagsap. Daarna geeft de maag het voedsel beetje bij beetje aan de dunne darm. 

De dunne darm zorgt voor de eindvertering. Het neemt de nuttige stoffen uit de voedselbrij op en beweegt de voedselbrij met water en zouten richting de dikke darm. In de dikke darm wordt het water en de zouten opgenomen in het bloed. De voedselbrij is dan 'ingedikt' en bevalt alleen nog afvalstoffen die als ontlasting via de anus het lichaam verlaten. 


De dunne darm heeft een lengte van 6 meter. De dikke darm heeft een lengte van ongeveer 1,5 meter. Bij de dikke darm onderscheidt men een aantal delen. Rechtsonder in de buik begint de dikke darm. Aan het begin van de dikke darm hangt het wormvormig aanhangsel. Rechts in de buik, tot aan de lever, loopt het opstijgende deel van de dikke darm. Bij de lever maakt de dikke darm een bocht en loopt onder de maag naar links. 

Dit heet het dwarslopende deel. Vervolgens maakt de dikke darm opnieuw een bocht en loopt links in de buik naar beneden: het dalende deel. Dit gaat over in een S-bocht, oftewel het sigmoïd. Het laatste deel van de dikke darm bestaat uit de endeldarm (rectum), die eindigt met de sluitspier (anus). 

Voeding rondom de operatie

Tijdens het herstel van een operatie verbruikt het lichaam meer essentiële voedingsstoffen en energie. Deze periode is vergelijkbaar met topsport. Daar komt bij dat in deze periode het eetpatroon verstoord kan zijn. Gebrek aan eetlust, misselijkheid, pijnklachten, smaakverlies, vermoeidheid, benauwdheid, emoties en het wegvallen van maaltijden rondom onderzoeken en de ingreep zijn extra redenen om minder te eten. 

Lees hier meer informatie over voeding rondom de operatie. 

Colostoma

Bij een stoma op de dikke darm (colostoma) is geen speciaal dieet nodig. Geadviseerd wordt gezond te eten. Ook is het belangrijk het eten goed fijn te snijden en/of te kauwen. Gezonde voeding bestaat uit regelmatig, gevarieerd eten van gezonde producten zoals groente, fruit, brood en het gebruik van weinig (verzadigd) vet. Gebruik minimaal 3 maaltijden per dag.

Het gebruik van voldoende vezels, 30 tot 40 gram per dag (uit granen, groente, fruit, noten, peulvruchten), helpt om de ontlasting soepel te houden. Het gebruik van veel vezels naast weinig drinken heeft echter een tegenovergesteld effect; dit kan juist obstipatie veroorzaken. Nadere informatie over gezonde voeding en voedingsvezels kunt u krijgen via een diëtist of via de website van Maag Lever en Darmstichting of het Voedingscentrum. 

Er kunnen voedingsmiddelen zijn waar u minder goed tegen kunt, maar deze zijn vaak voor de operatie ook al bekend.

Ileostoma

Doordat de dikke darm bij aanleg van een ileostoma buiten werking is gesteld of is weggenomen ontbreekt er een schakel in het spijsverteringsproces. Dit betekent dat de ontlasting in tamelijk vloeibare vorm het lichaam via de stoma verlaat. De ontlasting bevat omdat de functie van de dikke darm, namelijk het opnemen van vocht en zout uit de voedingsresten in de darm is weggevallen, veel meer vocht en zout. Daarom is het belangrijk dit verlies via de voeding te compenseren. Bij een ileostoma zijn daarom een aantal specifieke voedingsrichtlijnen van belang. 

Meer informatie

Urostoma

Bij een urine stoma is het belangrijk veel te drinken, regelmatig verdeeld over de dag. Er wordt voldoende vocht gedronken wanneer de urine lichtgeel van kleur is. Dit helpt ook om een urineweginfectie, verstopping door darmslijm en een sterke urinegeur te voorkomen.

De urine kan tijdelijk een andere geur of kleur hebben na het eten van sommige voedingsmiddelen. Denk hierbij aan: vis, asperges, eieren, rode bietjes, vitamine B en sommige medicijnen.